Dis binnekort tyd vir my volgende Life Skills post.
Ek het nou al onderwerpe aangeroer oor geloof, cool wees, seks met skoolmeisies, gay-wees, beroepe, vryheid, vryery, integriteit, sosiale rokery, fokken gevloekery, en hoe om jou drank te handle.
Watse onderwerp wil jy hê moet ek volgende aanroer?
Hm?
Dikwels voel dit vir leerders asof die vak Lewensoriëntering (LO) slegs oor Apartheid, sokker en VIGS gaan, maar ek glo darem ons het hierso (onder Life Skills) al ‘n paar ander onderwerpe ook gedek: van rook, drink, vloek, vry, seks, tot werk, geloof, integriteit en ontspanning.
In vandag se blogpost werk ons met ‘n raakvlak tussen religieuse studie en seksvoorligting – soos dikwels die geval in alledaagse gesprekke. Die besprekingsvraag is: Is gay-wees sonde?
Hoe beantwoord ‘n mens so ‘n gelaaide vraag?
Op ‘n blogruimte, of in ‘n klaskamerbespreking, of om ‘n braaivleisvuur, is dit belangrik om seker te maak wat bedoel word met ‘n vraag.
Ons is gewoond daaraan om vinnig antwoorde te moet gee op vrae: “Ja!” of “Nee!” of “Dalk.” of “Whatever.” Meeste vrae in klastyd toets slegs kennis, en vriendekring-vrae is selde bedoel om kritiese besprekings uit te lok; dit toets eerder of jy en jou pelle op dieselfde golflengte is.
Tog is dit sinvol om, as jy ‘n kritiese gesprek wil voer, eers seker te maak wat presies met ‘n vraag bedoel word.
Breek ‘n vraag op in dele
In die vraag “Is gay-wees sonde?” is daar twee gelaaide terme: “gay-wees” en “sonde”.
Los eers gay-wees uit die vraag, en vra: Wat bedoel ons met “sonde”? En los dan daarna die sonde-deel, en vra weer: Wat verstaan ons onder “gay-wees?”.
Problematisering van die konstruk “sonde”
Uiteraard, soos ons in ons vorige gesprek oor gelowe en siele gepraat het, is die meeste woorde wat te make het met godsdienste, ‘n bietjie vaag en moeilik om te definiëer.
Een van hierdie godsdiens-tameletjies is die idee van “sonde”, met sy gepaardgaande afleidings t.o.v. “hel” en “satan” en ‘n “veroordelende godheid”.
Dus, as jy ‘n vraag vra oor “Is … sonde?” dan moet jy eers seker maak wat met “sonde” bedoel word. En as jy van die definisie verskil, dan moet jy eers dít uitklaar voordat jy die specifics van die vraag kan beantwoord.
Hoekom word die vraag gevra?
Gestel jy en jou maters praat oor sonde. Waarom praat julle daaroor? Is julle besig om te wonder of iets (gay-wees, voorhuwelikse seks, videospeletjies, ‘n wit leuen vertel, moord pleeg, pornografie kyk) reg/verkeerd is volgens jou religieuse tekste?
Of is julle besig om ‘n saak uit te maak om iemand anders te spot en/of te veroordeel/uitkryt as ‘n sondaar? (Dalk wil jy dan jouself eerder uit die gesprek onttrek?)
Indien jy werklikwaar wonder oor die vraag vanuit ‘n geloofs- of morele oogpunt, dan maak dit waarskynlik sin om wat jy onder “sonde” verstaan, nog verder te verfyn.
Verfyning van die konstruk “sonde”
Probeer so duidelik en ondubbelsinnig uitklaar wat julle met “sonde” bedoel. Vra jy eintlik of dit moreel regverdigbaar is, d.w.s. of daar iets “verkeerd” is met die aksie, of wil jy weet of dit spesifiek volgens die Torah of Qu’ran of Bybel en Veda verdoem word?
Wees ook duidelik ten opsigte van watter denominasionele beskouïnge jy as vertrekpunt gebruik al dan nie. D.w.s. as julle almal Grieks Ortodoks Christelik is, dan kan julle vanuit daardie oogpunt die saak bespreek, maar as een outjie Rooms-Katoliek en die ander ou agnosties en die ander ene NGK is, dan sal julle waarskynlik met ‘n meer algemene (d.w.s. ‘n minder geloofspesifieke) definisie vorendag moet kom, sodat julle van dieselfde idee van “sonde” kan praat.
Problematisering van die konstrukte “gay” vs “straight”
Daar is baie stereotipes oor gay mans wat met flappende handjies hare sny. As jy wil praat oor gay-wees in die breë, moet jy seker wees hoe jy dié groep definiëer: sluit dit mans en vroue in? Praat jy van anale penetrasie of bloot verlief wees op iemand van dieselfde geslag?
Beskou jy gay- en straight-wees as twee diskrete opsies wat jy t.o.v. seksualiteit het, of lê jou oriëntasie op ‘n kontinuum tussen twee uiterstes vanaf baie verfynd tot baie butch?
Beskou jy gay- en straight-wees as ‘n keuse of van genetiese oorsprong, of as ‘n kombinasie van die twee (genetiese predisposisie met ‘n mate van besluitneming)?
Verfyning van die konstrukte “gay” en “straight”
Voor jy kan debatteer of gay-wees sonde is of nie, moet jy eers kan ooreenkom t.o.v. van wat gay-wees is.
Weereens, as jy heelwat verskillende mense het wat deelneem aan die gesprek, sal jy dalk op ‘n meer algemene definisie ooreenkom, soos: mense wat dit verkies om in ‘n intieme verhouding met ‘n persoon van dieselfde geslag te wees.
Voor jy ‘n opinie waag, oorweeg eers die teenoorgestelde
Is gay-wees heilig? Is straight-wees sonde?
Probeer om argumente vír en téén dié vrae te skep. Ja, gay-wees is heilig, want in die Griekse tydperk het filosowe soos Plato en Sokrates mansliefde as die hoogste vorm van liefde aangeprys. Verder is en was van ons mees beroemde kunstenaars gay, of dit nou Michelangelo of Leondardo da Vinci was, of Freddy Mercury en Elton John.
Nee, gay-wees is nie heilig nie – ‘n mens kan nie heiligheid aan seksualiteit koppel nie. Inteendeel, in vele gelowe moet monnike selibaat bly – enige intimiteit, hetsy met ‘n man of ‘n vrou, is dus taboe as dit by heiligheid kom.
Ja, straight-wees is sonde: mans wat roekeloos by vroue slaap soos die media dit alledaags voorstel, veroorsaak ongewensde swangerskappe en versprei VIGS in Afrika en lei tot seksuele diskriminasie in die werksplek. Die tipiese mans- en vrouerolle is barbaars en ongekultiveerd en boos.
Of nee, straight-wees is nie sonde nie: dit is die natuurlike wyse van voortplanting by die mens en dier. Daarom kan jy hom/haar nie a.g.v. sy/haar straight-wees oriëntasie veroordeel nie.
Ná dié denkoefening, waag jou opinie – en dink aan ‘n voorbeeld, maar wees oop vir teenargumente
Dalk wil jy sê: Ja, gay-wees is onnatuurlik. Die vagina en penis vul mekaar logies aan en kan lei tot die voortplanting van die mens.
Maar dan moet jy bereid wees om te luister na biologiese teenargumente. ‘n Man het ‘n g-spot via sy anus. In die diereryk het jy talryke voorbeelde van homoseksuele gedrag by diere. Seks by die mens (en sekere ape, dolfyne) is nie net vir voortplanting nie.
Jy kan slegs ‘n religie-spesifieke standpunt aanvoer as almal daarop ooreengekom het, bv. dalk voel jy: Die Bybel sê homoseksualiteit is ‘n sonde.
Omdat julle dan vooraf bepaal het dat die Bybel ‘n geloofwaardige bron is, sal iemand anders miskien die betrokke verwysings kontekstualiseer: Destyds is vroue se rol t.o.v. voortplanting anders gesien as vandag. Tóé het hulle aanvaar ‘n kind word gebore uit die “saad” van die vader, geplant in die “vrugbare grond” van die moeder. Enige semen wat dus vermors is, is as ‘n vermorsing van lewe gesien, en dus as sonde. Ook, wanneer daar van homoseksualiteit gepraat is, het dit gepaardgegaan met sodomie en promiskuïteit. Nêrens word ‘n liefdevolle selfde-geslag verhouding soos vandag algemeen voorkom, in die Bybel verdoem nie.
Identifiseer tekorte aan kennis/inligting/begrip
Net omdat almal in ‘n groep saamstem oor iets, beteken nie dis waar nie. Dis goed om te debatteer, maar wees altyd bedag daarop dat jou konstruk van iets (sê-nou-maar gay-wees) bloot nog nie breed genoeg uitgebrei is nie.
As jy byvoorbeeld geen doktors of prokureurs ken wat gay is nie, maar net hair dressers en waitors in die Kaap, dan kan jy onmoontlik nie tot ‘n baie wyse gevolgtrekking kom van wie en wat en hoe gay-mense is nie. Want dan het jy geen betroubare ervaring van of insig in gay-wees nie.
Netso kan jy vind dat jy dalk te min weet van wat sielkundiges, teoloë of bioloë hieroor te sê het, en agterkom dat jy dalk eers ‘n bietjie leeswerk moet gaan doen.
Die Grondwet en antwoorde op moeilike vrae
Die wêreld is vol stereotipies en vooroordele. Veral organisasies wat voorgee om te weet wat “Reg” en “Verkeerd” is, sal dikwels stereotipes bevorder en sekere mense verwerp.
In die era van demokrasie, waar vryheid en die reg op lewe as fundamentele regte in grondwette wêreldwyd vasgepen is, beantwoord ons dikwels moeilike vrae deur aan die individu die vryheid te gee om self oor die uitleef van sy/haar seksuele oriëntasie/geloof/kultuur te besluit.
Die Suid-Afrikaanse Grondwet skryf derhalwe nie vir ons voor watter geloof “waar” is, of watter seksuele oriëntasie “reg” is nie. Ook is een ras of kultuur nie “beter” as ‘n ander nie.
Regte kom met verantwoordelikhede. Jou vryheid om te sê gay-wees is reg en Boeddhisme is goed en Heiligabend moet gevier word, is afhanklik van medemense wat jou dié keuses onverhinderd gun. (Mag jy ook die nodige respek, verdraagsaamheid en empatie hê om dié verantwoordelikheid na te kom.)
Noodwendig, ná my inskrywing oor altwee kante van ‘n debat én my post oor seks met ouer vroue, voel ek verplig om hierdie fliekdialoog aan te haal:
Grandpa: Can I give you some advice?
Dwayne: [shakes head “no”]
Grandpa: Well, I’m going to give it to you anyway. I don’t want you making the same mistakes I made when I was young. Dwayne, that’s your name, right? Dwayne? Listen to me, this is the voice of experience talking–are you listening? Fuck a lot of women, Dwayne.
Richard: Dad!
Grandpa: I got no reason to lie to you kid, fuck a lotta women. Not just one, a lot. So are you gettin’ any? Is it going anywhere?
Dwayne: [shakes his head no]
Grandpa: No? Jesus! What are you? 15? You should be gettin’ that young stuff! That young stuff is the best stuff in the world!
– uit die fliek, Little Miss Sunshine
Want daar’s iets aan ‘n jong, soepel vel – ongeskend, onverweer deur tyd. Die rilling deur haar lyf as jy haar sagkens streel met die rugkant van jou hand.
My beste valentynsdag was drie jaar terug dié tyd in Kaapstad.
Ek en my beste vriend en sy flatmate (twee van ons single en een it’s complicated) het manlik alleen elkeen ‘n burger-en-bier special by Arnolds, in Kloofstraat, bestel.
My bier het ek verruil vir ‘n whiskey of vier, en so het ons nog gesit en mor en kuier en rook, toe die tafel langsaan ons eensklaps opsyskuif vir drie swart nommertjies, elegant gedrapeer om drie beautiful lywe van drie aantreklike, vroeë-veertigs vroue. Single en opgedress vir ‘n divorcée’s aand uit.
Die versinnebeelding van vrouwees.
Die laaste klompie blog-lesse oor Lewensoriëntering het gegaan oor Persoonlike Welsyn en ons het gepraat oor die feit dat hoërskoolleerders dikwels rook, drink, vloek en vry.
Vandag praat ons oor die laasgenoemde: om te vry.
Hoe vry jy?
Dis nie moeilik nie. Jy skuins jou kop en soen iemand op die lippe en speel bietjie met jou tong. Vir meer eksplisiete tips, kyk na http://www.videojug.com/film/how-to-kiss-someone-passionately. Dit kom heel natuurlik.
Hoekom vry mense?
Om iemand oopmond te soen, is een van die mees intieme dinge wat ‘n mens kan doen. Alhoewel die idee daaraan grillerig was toe jy in die laerskool was, is dit, noudat jou hormone ingeskop het, ‘n opwindende gedagte om te doen. Dis ook lekker.
Sosiaal is dit nie altyd aanvaarbaar om in die publiek jou kissing partner se mangels uit te lek nie; mense soen en/of vry eerder in die privaat, waar ander mense hulle nie kan dophou nie.
Tog is daar op skoolvlak heelwat spin the bottle games wat aanmoedig dat random ouens en meisies agter ‘n hoekie mekaar moet french kiss (dis nou om jou tong woes te gebruik).
Hoekom random mense soen?
Om random mense te soen, maak jou nie beter met vry nie. Elke mens hou van unieke dinge – dis dus eers wanneer jy ‘n paar keer met dieselfde persoon vry, dat julle dit werklik goed sal kan doen, mits julle praat oor wat vir julle lekker is, en met genoeg tongue twisting tegnieke eksperimenteer.
Die lekkerste deel van vry is ook waarskynlik die hele afwagting en opbou tot daai eerste soen – en jou hart wat uit die nate van jou bors wil klop. Dis eintlik die verliefdheid wat soen en vry so lekker maak, so om random ouens of girls op te chat, is dalk ‘n bietjie afgewater teenoor die real thing.
Wat volg op vry?
Ja-nee, as ‘n mens warm aan die vry is, kan ‘n gevaar sy kop uit steek 😉 Dis baie intiem om te vry: julle spoeg smelt saam, en julle hande gly oor en deur mekaar se hare en nek en lyf en albei se opgewondenheid word aangevlam. Om van mekaar se klere ontslae te raak en mekaar te wil beklim, is iets wat amper natuurlik vanuit ‘n passievolle gevryery vloei, so sorg vooraf hoe ver julle twee wil gaan.
Hoekom nie dadelik seks hê nie?
Julle sou kon. Hê maar net ‘n kondoom byderhand en weet hoe om dit aan te sit. Sorg ook dat die meisie op die pil of iets dergliks is. Maar onthou, daar is geen haas nie. Dis lekker om te vry, maar dit vat ook oefening en geselsery om dit al hoe lekkerder te kan doen. Seks is nog trickier, met veel meer posisies en dinge wat jou ‘n leeftyd lank kan besig hou. Daar het jy ‘n partner nodig wat bereid is om saam met jou rond te rol en heel nag te oefen – one night stands is ‘n bietjie oppervlakkig.
Wanneer moes mens al gevry het?
Daar is geen spertyd vir vryery nie. As jy jou eerste ware-liefde-soen eers op 26 het, dan is dit ook reg. Jou tong raak nie oud nie. Jou hart kan op enige ouderdom warm klop. Kysery op hoërskool en laerskool is maar nog effens tydelik van aard – jou kop en brein en hart en alles groei nog, so die kans dat jy intens – en verewig – op een persoon gaan verlief raak, is klein. Om dus jou mond teen elke tweede persoon s’n te druk om net te kan sê jy’t al gevry, maak nie sin nie.
En meisies wat mekaar vry?
Enige mens kan met ‘n ander mens vry. Geslag speel nie ‘n rol nie. As jy egter met integriteit wil vry, dan moet jy mik vir iemand tot wie jy aangetrokke voel. Vryery maak net regtig sin as albei mense wat betrokke is, iets vir mekaar voel. So, miskien is dit nie die beste idee dat vriende of vriendinne op mekaar oefen om te vry nie.
As dit so is dat jy ‘n ou is en die ander ou aantreklik vind, en hy vir jou, dan great – dan kan julle met ‘n skoon gewete soen. Dan verneuk niemand vir iemand nie.
En as jou liefling nie wil vry nie?
Dis nou maar so. Liefde is ‘n kansspel. Jou hart klop dalk warm vir iemand, maar die kans is (ongelukkig) goed dat hy/sy nie dieselfde oor jou voel nie. Dan is dit nou maar so. Veral op skool gaan die hot meisies dikwels met die dose uit, en die hot ouens met die simpel chicks. En dan sit die mees passievolle verliefdes droëbek en gebroke hart eenkant in ‘n hoek en tjank.
Daar is mos maar een van vier scenario’s: Jy hou van hom/haar, maar hy/sy hou nie van jou nie; hy/sy hou van jou, maar jy hou nie van hom/haar nie, nie een van julle hou van mekaar nie, of jy en hy/sy maak albei ogies vir mekaar. Jy het altyd, op die meeste, ‘n een uit vier kans, haha, sterkte!
En daai landswet wat vryery verbied?
Ja, ons kan in ‘n volgende post daaroor gesels as julle wil, maar miskien is dit die kernvraag wat jy vir jouself moet afvra. Wanneer is dit gesond om te begin vry, en méér te doen as net saam te gaan fliek, hande vashou en piksoentjies uitruil? Wanneer is dit reg dat kinders ophou kindwees en begin vatterig en soenerig raak? Grootmense sal maar altyd ongemaklik voel hieroor, want alhoewel dit lekker is om te vry, en grootmens te wees, verlang baie volwassenes terug na daardie wondersoete dae toe meisies net daar was sodat seuns hulle hare kon trek, en seuns maar net gross was. Toe was dinge baie minder complicated.
Wat dink jy? Mag jy net iemand vry as julle albei op mekaar verlief is, of moet ‘n mens random mense so gereeld as moontlik probeer score? Is spin the bottle ‘n cool game, of iets waarvan jongmense eerder moet wegbly?
Of mag ‘n mens eers soen as jy klaar getroud is?
mnr.muller 